<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/?igsh=MTZxaWl2dWM1eWxjcg%3D%3D&utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Dünle beraber gitti, düne ait ne varsa cancağızım. Şimdi yeni şeyler söylemek lazım.&nbsp;Mevlana Celaleddin-i RumiEylül ayında, uzun zamandır hayalini kurduğum Londra Üniversitesi’nde Yoga ve Meditasyon Gelenekleri yüksek lisans programına başladım. Geçtiğimiz hafta David L. McMahan ve Erik Braun’un mindfulness meditasyonuna dair derin bir çalışma içeren kitabını inceledik. Kitabı okurken Türkiye’deki mindfulness pratikleri üzerine yeniden düşünme fırsatım oldu. Bugün, artan stres ve zihinsel baskılarla başa çıkmak isteyen insanlar&nbsp;mindfulness-bilinçli farkındalık pratiğine yöneliyor. Türkiye’de de hızla yaygınlaşan bu farkındalık yaklaşımı, yoğun şehir hayatının, ekonomik belirsizliklerin ve pandemi sonrası dönemin getirdiği stresle başa çıkmak için etkili bir araç haline geldiğini görmek mümkün.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Bilimsel olarak desteklenen mindfulness, anı bilinçli bir şekilde yaşamak, düşünce ve duyguları yargısızca gözlemlemek üzerine kurulu bir pratik. Bu yaklaşım, özellikle zihinsel sağlığı desteklemek ve stresi azaltmak isteyenler için önemli bir yere sahip.</li></ul>Mindfulness’ın olumlu etkileri nörobilim araştırmalarıyla da destekleniyor. Araştırmalar gösteriyor ki, düzenli olarak yapılan mindfulness pratiği beyinde bazı yapısal ve işlevsel değişimlere yol açabiliyor. Stresle ilişkili olan amigdala küçülürken, odaklanma, karar verme ve duygu düzenleme ile ilgili alanlardan biri olan prefrontal korteks güçleniyor. Bu sayede bireyler, stresli durumlarda daha sağduyulu bir yaklaşımla hareket edebiliyorlar. Ayrıca, hafıza ve öğrenme için kritik öneme sahip olan hipokampus da bu sayede güçleniyor.Son yıllarda Türkiye’deki ekonomik dalgalanmalar, yoğun iş temposu, aile sorumlulukları ve iklim krizinin olumsuz etkileri, insanların zihinsel sağlığını zorlamaya başladı. Bu tür stres kaynaklarına karşı çözüm arayışında olan bireyler mindfulness’ın sunduğu faydalara yöneliyor. Pratik düzenli yapıldığında kortizol seviyelerini düşürerek stres yönetimine katkı sağladığı bilimsel olarak da kanıtlanmış durumda. Pratiği uygulayanlar, günlük stres faktörlerine daha dayanıklı ve sağlam bir zihin yapısı geliştirebiliyor.Mindfulness özünde evrensel bir pratik olması ile kültürümüzle de uyum gösteriyor. Örneğin, ülkemizde çayın yavaşça demlenmesi ve dikkatle hazırlanması gibi geleneksel ritüeller, bilinçli farkındalık ile paralellik gösteriyor. Türk kültüründeki şükretme ve derin düşünme alışkanlıkları da mindfulness’ın farkındalık kavramına benzerlik taşıyor. Mevlana’nın öğretilerinde yer alan içsel denge ve huzur arayışı da mindfulness pratiğine uygun bir yapı sunuyor. Geleneksel değerlerimizle mindfulness’ı harmanlamak, bu pratiği günlük yaşantımıza daha kolay bir şekilde dahil etmemize olanak tanıyor.Pek çoğumuz yoğun iş temposu nedeniyle mindfulness’a zaman ayırmakta zorlanabiliyor. Ancak, mindfulness’ın yalnızca uzun meditasyon seansları anlamına gelmediği, kısa ve günlük farkındalık anlarıyla da uygulanabileceği unutulmamalı. Gündelik yaşam içinde uygulanabilir hale getirilmiş mindfulness pratikleri, bireylerin farkındalık deneyimini daha sürdürülebilir kılabilir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Mindfulness’ın zihinsel sağlığa faydaları bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Araştırmalar, mindfulness’ın kaygı bozukluklarını azaltmada ve depresyon belirtilerini hafifletmede etkili olduğunu gösteriyor.&nbsp;</li></ul>Duygusal dengeyi sağlamada önemli bir rol oynayan mindfulness, uyku kalitesini artırırken dikkat yeteneğini güçlendiriyor. Bu yönleriyle mindfulness, bireylerin hem iş hem de özel hayatlarında daha verimli olmalarına katkı sağlayabilir.Mindfulness, bilimsel olarak desteklenen etkileri ve kültürel bağları sayesinde ülkemizde de giderek daha fazla insanın ruhsal sağlığını desteklemek için tercih ettiği bir pratik haline geliyor. Stresin hakim olduğu yoğun yaşam tarzına karşı bir denge unsuru olarak bireylerin zihinsel sağlığını ve yaşam kalitesini artırmada güçlü bir araç olarak görülüyor. <a fr-original-style="" href="https://www.neoskola.com/egitimler/mindfulness-meditasyonu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mindfulness pratikleri</a> yaygınlaşarak bireylerin stresle başa çıkma becerilerini güçlendirici ve ruhsal sağlığı koruma yolunda kalıcı bir destek sağlayabilir.

Dünyahali

Mindfulness'ın zihinsel sağlığımıza faydaları

Mindfulness: Stresle Başa Çıkmak İçin Bilinçli Farkındalık

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/?igsh=MTZxaWl2dWM1eWxjcg%3D%3D&utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Parlak ve sıcak yaz günleri yerini serinleyen ve kısalan sonbahar günlerine bırakırken, mevsim geçişinin en güzel örneklerini yaşıyoruz. Her mevsimin kendine has bir enerjisi var. Yaz, dışa dönük ‘yang’ enerjisinin zirvesiyken, sonbahar bizi daha derin bir içe dönüş ve daha sessiz, düşünceli bir ‘yin’ durumuna götürüyor.Kapalı mekanlarda, ekran karşısında, yapay ışıklar altında ve paketli, hızlı gıdalar tüketerek geçirdiğimiz süre giderek artsa da doğaya daha yakın olduğumuz zamanlar vardı. Unutmayalım ki mevsimsel yiyecekler tüketmek, sağlığımız için o dönemde ihtiyaç duyduğumuz vitamin ve mineralleri sağlamamıza yardımcı olur. Sonbaharın gelişi ile yılın ‘yin’ aşamalarında kendimizi dinlenmeye izin verirsek, sıcak ‘yang’ ayları geldiğinde hayata daha canlı bir şekilde dönebiliriz.Peki, doğadaki ‘yin’ enerjisinin arttığı sonbahar aylarında daha fazla ‘yin’ yaklaşımıyla nasıl yaşayabiliriz? Yeni projeler planlamak yerine, son birkaç aydır üzerinde çalıştığımız işleri yavaş yavaş tamamlamayı düşünebiliriz. İşteki veya ev projelerindeki eksik işleri tamamlamayı ve sonbaharda dikkatinizi tek bir şeye yönlendirmeyi seçebiliriz. Belki de düzenli bir yoga pratiğine sadık kalmak üzerine çalışmanın tam zamanı.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Sonbahar dikkatimizi tek bir şeye odaklamamız gereken zamandır.&nbsp;</li></ul>Yoga’nın kardeş bilimi olan Ayurveda, sonbaharın soğukluk, kuruluk, düzensizlik ve hafiflik ile karakterize edilen vata doshası tarafından yönetildiğini söyler. Bu hafiflik ve düzensizlik nitelikleri, dikkatimizi çok fazla şeye dağıtırsak kendimizi dağınık ve kaygılı hissetme olasılığımızı artırır. Hayatınızda gerçekten neyin gerçekten önemli olduğunu ve neye gerektiğinden fazla önem verdiğinizi düşünme zamanlarındayız.Yapraklar renk değiştirirken ve soğuk hava yaklaşırken, doğal olarak dışarıda daha az zaman geçirmeye ve dolayısıyla daha az hareket etmeye başlarız. Ancak bu dönemde yine de hareketsiz kalmamak önemli. Uzun, hafif egzersizler yerine, daha kısa ama yoğun antrenmanlara yönelebiliriz. Böylece hareket ve dinlenme arasında bir denge kurmuş oluruz. Güçlü ve enerjik hissetmenizi sağlayacak egzersizler ve yoga dersleri yaparken, sinir ve bağışıklık sisteminizi de dinlenerek besleyebiliriz.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Sonbaharın karanlık günleri ve serin geceleri bazı kişiler için Mevsimsel Depresyon (<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Seasonal_affective_disorder" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SAD</a>) ile ilişkilendirilebilir. Bu mevsime girerken, her gün aldığınız güneş ışığını artırmak çok önemlidir.</li></ul>Sabah dışarı çıkıp güneş ışığını aldığınızda, beyniniz dopamin salgılar; bu hormon hem ruh halinizi iyileştirir hem de motivasyon sağlar. Sabahları 10-30 dakika güneş ışığı almaya çalışın. Kapalı mekanlarda fazla zaman geçiriyorsak, ışık terapisi lambaları da kullanılabilir. Böylece, sonbahar mevsimini düşük enerjiyle ilişkilendirmekten kaçınarak, bu mevsimin sunduğu güzelliklerin tadını çıkarabiliriz.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Sonbahar, daha az şekerli meyveleri tercih etme ve bağışıklığı destekleyici içecekler yapma zamanıdır.</li></ul>Sonbahar, hasat mevsimidir. Kök sebzeler, lahana ve ıspanak gibi yapraklı yeşillikler, C vitamini açısından zengin brokoli, brüksel lahanası ve lahana gibi yiyecekler bol miktarda bulunur. Ayrıca, bu mevsimde Vata enerjisi bizi dengesizleştirebilir. Bu nedenle, pancar, patates, balkabağı gibi kök sebzeleri ve zencefil, tarçın gibi ısıtıcı baharatları tüketmek faydalıdır. Yemekleri düzenli saatlerde yemeye dikkat ederek ve aceleyle atıştırmak yerine oturarak yemeğe odaklanarak farkındalığımızı artırabiliriz.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Sonbaharda geceler uzamaya başladığında, yatma saatini de biraz öne çekmek iyi olabilir.&nbsp;</li></ul>Yazın kısa geceleri daha az uyuyarak atlatmış olabiliriz ancak kışa doğru ilerlerken derin ve dinlendirici uykular almak önem kazanır. Bu dönem ayrıca dışa dönük büyük etkinliklerden ve yeni ilişkiler kurmaktan uzaklaşıp mevcut bağlarımızı güçlendirmek, yakın arkadaşlarla buluşmalar ya da evde aileyle huzurlu akşamlar geçirmek için ideal zamandır.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Sonbaharda yoga pratiğinde sindirimi destekleyici, topraklayıcı pozlara odaklanabiliriz.</li></ul>Sonbahar, öncelikle akciğerler ve kalın bağırsağa özen gösterme zamanı. Bu, sağlıklı bir solunum yeteneğini, güçlü bir bağışıklık sistemini ve düzgün bir sindirimi destekler. <a fr-original-style="" href="https://www.yogajournal.com/poses/full-boat-pose-2/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Navasana</a> (tekne duruşu) ve bükülme pozları gibi uyarıcı duruşları, <a fr-original-style="" href="https://www.yogajournal.com/poses/legs-up-the-wall-pose-2/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Viparita Karani&nbsp;</a>(duvara yaslanmış bacaklar duruşu) ve <a fr-original-style="" href="https://www.yogajournal.com/poses/child-s-pose/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Balasana</a> (çocuk duruşu) gibi rahatlatıcı pozlarla dengeleyin.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="font-style: italic;" style="font-style: italic; box-sizing: border-box;">Bu mevsim, akciğer enerjinizi de güçlendirme zamanı ve bu organı besleyen yin pratiklerine ve meridyen hatlarına odaklanmanın yanı sıra, nefes alış şeklimizi de kullanarak akciğerleri güçlendirebiliriz.</li></ul>Mümkün olduğunca gün boyunca sadece burundan nefes almaya çalışın (ağızdan değil); bu, vücudunuzun patojenlere karşı ilk savunma hattıdır. Uyarıcı ve ısıtıcı bir pranayama pratiği için, tıkalı bir burun için harikalar yaratabilen <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=JSB7wRLueUg" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kappalabhati</a>’yi deneyin ya da bağışıklık sistemini güçlendirmek için <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=A_e7s_Qu9lo" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wim Hof</a> nefes alış tekniğini uygulayın. Daha fazla sakinlik için, <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=gNzc9ST_Heo" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nadi Shodhana</a> (alternatif burun deliği nefesi) veya <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=KvG7n4fdTo8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sama Vritti</a> (eşit süreyle nefes alıp verme) pratiğini tercih edin.Bu ipuçlarının sizi sonbaharda daha mevsimsel yaşamaya teşvik ettiğini umuyorum! Eğer öyleyse, bu hafta alışveriş listenize daha fazla mevsimsel yiyecek eklemeyi deneyelim, bu mevsimde bitirebileceğiniz projeler üzerine düşünelim ve hareket ile dinlenme arasında bir denge kuralım.

Bu sonbaharda yoga ve mevsimsel tavsiyelerle bağışıklık sisteminize destek olun

Mevsimsel Yaşam ile Sonbahara Uyum 

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/?igsh=MTZxaWl2dWM1eWxjcg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Dijitalleşme, hayatımızın her alanına nüfuz etmiş durumda. Akıllı telefonlar, bulut tabanlı hizmetler ve sosyal medya, günlük yaşamımızın ayrılmaz parçaları haline geldi. Bu teknolojiler avantajlar sunarken, dijitalleşmenin çevreye olan etkilerini düşündüğümüzde durum biraz değişiyor. Dijital ayak izimiz, farkında olmadan çevreye zarar verebilir. Buna karşı kullanabileceğimiz dijital minimalizm ise, sadece zihinsel sağlığımızı iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirliğe de katkı sağlayabilir.Dijital cihazlar, veri merkezleri ve bulut tabanlı hizmetler büyük miktarda enerji tüketiyor. Örneğin, Google’ın bir saatlik enerji tüketimi, büyük bir şehrin yüzlerce evinin aynı sürede tükettiği enerjiyle karşılaştırılabilir. 2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, internet ve bağlantılı cihazlar, küresel karbon emisyonlarının %3,7’sine neden oluyor ve bu oran, havacılık endüstrisinin karbon emisyonlarına yakın. Dijital dünyada geçirdiğimiz her dakika, arkada bir karbon ayak izi bırakıyor. Örneğin, YouTube’da bir saat video izlemek, 3,2 kilogram karbondioksit salımına neden oluyor.Türkiye’de hızla dijitalleşmeye geçerken, dijital cihaz kullanımına bağlı enerji tüketimi de hızla artıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, hanelerin büyük çoğunluğu internete bağlı ve bu durum, veri merkezleri üzerindeki enerji yükünü giderek artırıyor. Özellikle büyük şehirlerde sürekli artan dijital cihaz kullanımı, Türkiye’nin enerji tüketimi üzerinde de ciddi bir baskı oluşturuyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın verilerine göre, enerji tüketimi her yıl katlanarak artıyor ve dijitalleşme bu artışın önemli bir nedeni olarak öne çıkıyor.Dijital Minimalizm nedir?Dijital minimalizm, teknolojiyi daha bilinçli ve sürdürülebilir bir şekilde kullanmayı amaçlayan bir yaklaşım. Bu yaklaşım, dijital dünyadaki zamanımızı ve kaynaklarımızı optimize etmeyi ve gereksiz dijital faaliyetlerden kaçınmayı öneriyor. Amaç, zihinsel sağlığı korumanın yanı sıra çevresel etkimizi de en aza indirmek. Dijital minimalizm, her an çevrimiçi olma zorunluluğunu sorgularken, daha az sayıda dijital cihaz ve hizmet kullanarak çevreye verilen zararı azaltmayı hedefliyor.Dijital minimalizmin çevresel faydaları nelerdir derseniz..<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji tasarrufu sağlar.</li></ul>Dijital minimalizm uygulamak, enerji tüketimini azaltmanın etkili yollarından birisi. Gereksiz bildirimleri kapatmak, kullanılmayan uygulamaları kaldırmak veya gereksiz e-postaları silmek gibi basit adımlar enerji tasarrufu sağlar. Özellikle sürekli veri işleyen bulut servislerini daha az kullanmak, bireysel karbon ayak izini küçültebilir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektronik atıkların azalmasında etkili olur.&nbsp;</li></ul>Teknolojinin hızlı gelişimi, elektronik atık miktarını artırıyor. Her yıl milyonlarca telefon, bilgisayar ve tablet kullanım dışı kalıyor. Dijital minimalizm, cihazların kullanım ömrünü uzatmayı teşvik eder. Türkiye’de de elektronik atıkları azaltmaya yönelik girişimler artmaktadır. Örneğin, Türkiye’de Elektrik ve Elektronik Geri Dönüşüm Derneği (ELDER) gibi kuruluşlar, elektronik atıkların toplanmasını ve geri dönüştürülmesini destekliyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gereksiz veri depolamadan kaçınmayı sağlar.&nbsp;</li></ul>Herhangi bir veri depolama işlemi, arka planda enerji tüketir. Bulut tabanlı hizmetlerde depolanan veriler, veri merkezlerinde sürekli işlenmesi gereken dosyalardır. Dijital minimalizm, gereksiz veri depolamaktan kaçınmayı ve dijital yaşamı sadeleştirmeyi önerir. Türkiye’de de bireysel bulut hizmetleri ve veri merkezlerinin enerji tüketimi giderek artıyor. Özellikle büyük şehirlerde veri merkezlerinin sayısının artması, enerji yükünü artıran faktörler arasında.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal medyayı daha bilinçli kullanmayı teşvik eder.</li></ul>Sosyal medyada geçirilen zaman, büyük miktarda enerji harcanmasına neden olur. Özellikle yüksek çözünürlüklü videolar, canlı yayınlar ve büyük dosya paylaşımları enerji harcamasını artırır. Dijital minimalizm, sosyal medya kullanımını sınırlandırmayı ve çevrimiçi geçirdiğiniz süreyi daha bilinçli yönetmeyi önerir. Bu, kişisel refahı artırır ve internet üzerinden enerji tüketimini azaltır.Peki, dijital minimalizmi hayatımıza nasıl geçirebiliriz?<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dijital detoks yapabiliriz.</li></ul>Dijital minimalizmi hayatınıza entegre etmenin en basit yollarından biri, dijital detoks yapmak. Belirli zaman dilimlerinde dijital cihazlardan tamamen uzaklaşmak, hem zihinsel rahatlama sağlar hem de enerji tüketimini azaltır. Örneğin ben çocuklarla okuldan eve döndükten sonra, telefonumu ve bilgisayarımı bir kenara bırakıp, ertesi sabaha kadar dijital ekranlardan uzak durmaya özen gösteriyorum. Böylece hem çocuklarla daha kaliteli zaman geçiriyor hem de televizyon seyretmediğim için kendime daha fazla okuma zamanı ayırabiliyorum.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veri depolama için veri yönetimi yapabiliriz.&nbsp;</li></ul>Gereksiz veri yığınlarını bulut depolama hizmetlerinden temizlemek, bireysel verimliliği artırırken enerji tasarrufuna da katkı sağlar.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektronik cihazlarımızın ömrünü uzatabiliriz.</li></ul>Yeni cihazlar satın almak yerine, mevcut cihazlarınızın bakımını yaparak ve onları daha uzun süre kullanarak elektronik atık miktarını azaltabiliriz. Türkiye’de elektronik cihaz geri dönüşümüne yönelik çeşitli projeler mevcut ve bu projeler, cihazların sürdürülebilir kullanımını desteklemeyi amaçlıyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gereksiz bildirimleri kapatabiliriz.</li></ul>Telefon ve bilgisayardaki bildirimleri kapatmak, gereksiz enerji tüketimini azaltır. Bu hem zihinimizi rahatlatır hem de enerji tasarrufuna katkıda bulunur.Dijital minimalizm, zihinsel sağlığı iyileştirmek yanında dijital dünyanın gezegen üzerindeki olumsuz etkilerini de azaltabilir. Artan dijitalleşme ile enerji tüketimi ve elektronik atık miktarı yükselirken, dijital minimalizm bu sorunları çözmeye yönelik bir yaklaşım sunar. Dijital dünyayı daha sürdürülebilir bir hale getirmek dijital minimalizm ile mümkün olabilir.

Dijital Ayak İzimizin Ekolojik Etkisi

Dijital Minimalizm

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/?igsh=MTZxaWl2dWM1eWxjcg%3D%3D&utm_source=aposto" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Çamaşır yıkamak eskiden el gücü ile büyük çaba gerektiren, günümüzde ise teknolojinin de yardımıyla kolaylaşan bir yaşam rutinimiz. Ancak, bu kolaylık aynı zamanda çevre üzerinde ciddi etkiler yaratıyor ve pek çoğumuzun farkında bile olmadığı bir yük oluşturuyor. Ne kadar sıklıkta çamaşırlar yıkanmalı? Çamaşır yıkama ve kuru temizleme alışkanlıklarının çevreye verdiği zararlar neler? Bu konuda daha sürdürülebilir hangi seçenekler var?&nbsp;Gelin birlikte inceleyelim.Çamaşır Yıkamanın Çevresel EtkileriÇamaşır makineleri, her yıkamada büyük miktarda su ve enerji tüketiyor. Ortalama bir çamaşır makinesi, yıkama başına yaklaşık 50 litre su kullanıyor. Bu, yılda yüzlerce litre su anlamına geliyor ve özellikle su kaynaklarının giderek kıtlaştığı dünya için büyük bir israf. Ayrıca, çamaşır makineleri önemli miktarda elektrik tüketiyor, elektrik üretimi fosil yakıtlara dayanıyorsa, her çamaşır yıkama faaliyeti karbon ayak izini de artırıyor ve iklim krizine dolaylı olarak katkıda bulunuyor. Bunların yanı sıra, kullandığımız deterjanların çoğu çevre için zararlı. Deterjanların pek çoğu, su yollarına karışarak sucul yaşamı olumsuz etkileyen kimyasallar içeriyor. Deterjanlarda bulunan mikroplastikler suya karışarak, denizlerde ve diğer su kaynaklarında uzun vadeli kirliliğe neden olabiliyor.&nbsp;Kuru Temizlemenin Çevresel ZararlarıKuru temizleme, hassas kumaşlar ve özel bakım gerektiren giysiler için yaygın olarak kullanılan bir yöntem. Ancak, bu yöntem de çevre için önemli bir tehdit oluşturuyor. Kuru temizleme işlemlerinde sıklıkla kullanılan perchloroethylene (perc) adlı kimyasal, hem insan sağlığına hem de çevreye zararlı. Perc, solunduğunda veya ciltle temas ettiğinde toksik etkiler gösterebiliyor ve uzun süreli maruz kalma durumunda kanserojen olarak kabul ediliyor. Ayrıca, bu kimyasalın su yollarına ve toprağa karışması, su kirliliğine ve toprakta uzun süre kalıcı hasarlara yol açabiliyor. Perc’in yerine daha çevre dostu kuru temizleme alternatifleri geliştirilmiş olsa da, bu yöntemler hala yaygın olarak kullanılmıyor.&nbsp;Ne Kadar Sık Yıkamalı?Birçok insan, hijyen ve temizlik adına giysilerini sık sık yıkamanın gerekli olduğunu düşünür. Sadece birkaç saat giyilen bir kazak ya da pantolon, genellikle yıkanmaya ihtiyaç duymaz. Aşırı yıkama, sadece su ve enerji israfına yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda giysilerin ömrünü de kısaltıyor, kumaşların daha hızlı yıpranmasına ve dolayısıyla daha sık yeni giysi alımına neden oluyor. Bu da hem ekonomik hem de çevresel açıdan sürdürülebilir olmayan bir döngü yaratıyor.&nbsp;Daha Sürdürülebilir AlternatiflerGiysiler her kullanımdan sonra yıkamak yerine, havalandırılabilir. Çamaşırlar düşük sıcaklıkta ve makine tam dolduğu zaman yıkama yapılabilir. Böylelikle enerji tasarrufu sağlanır, giysilerin ömrü uzar. Çamaşır makinesini çalıştırmak için en iyi zaman ise akşam geç saatler. Bu saatler enerjiyi kullanmak için en çevre dostu zamanlar. Yoğun saatlerde (genellikle 16:00-19:00 arası) şebekeye olan yüksek talep, genellikle en verimsiz ve çoğunlukla kömürle çalışan santrallerden karşılanan saatler.&nbsp;Deterjan seçimlerini gözden geçirmek de önemli bir adım. Çevre dostu deterjanlar kullanmak, su kirliliğini azaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, çamaşır yıkama topları gibi alternatif temizlik ürünleri de deterjan kullanımını azaltmanın bir yolu olarak tercih edilebilir. Kuru temizleme konusunda ise, çevre dostu yöntemleri tercih etmek veya giysiler için kuru temizleme ihtiyacını en aza indirmeye çalışmak, çevresel etkiyi azaltabilir.Son olarak, giysi alımları da gözden geçirilerek daha az ama daha kaliteli ürünlere yatırım yapılabilir. Daha kaliteli giysiler, daha az yıkama ve kuru temizleme gerektirir ve daha uzun süre dayanır, bu da uzun vadede çevreye olan etkiyi azaltabilir.Çamaşır yıkama sıklığını belirleyen faktörler arasında kültürel ve toplumsal normlar da önemli bir rol oynuyor. "Temiz" olma kavramı, toplumdan topluma ve hatta kişiden kişiye değişebilir. Ancak, çamaşır yıkama ve kuru temizleme alışkanlıklarını gözden geçirmek, hem çevresel etkileri azaltmak hem de daha sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek için çok önemli. Bu çerçevede diğer gündelik alışkanlıkları tekrar gözden geçirmek için Yuvam Dünya <a fr-original-style="" href="https://yuvamdunya.org/pages/iklim-dostu-yasam-rehberi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İklim Dostu Yaşam Rehberi</a>’ndeki önerilere de göz atılabilir.&nbsp;Doğaya bıraktığımız izleri azaltmanın gelecek nesillere daha temiz bir dünya bırakmamız için kritik öneme sahip olduğunu daima hatırlayalım.

Ne kadar sıklıkta ve nasıl yıkanmalı? 

Çamaşır Yıkama Alışkanlıkları

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/?igsh=MTZxaWl2dWM1eWxjcg%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>“Düzenim bozulur hayatım alt üst olur diye endişe etme. Nereden biliyorsun hayatının altının üstünden daha iyi olmadığını.”&nbsp;Şems-i TebriziÇocuklar ilkini çok sevdikleri Inside Out - Ters Yüz’ ün 2.bölümünü heyecanla bekledikleri için, film vizyona girer girmez, biz de soluğu sinemada aldık. 2015 yılında izleyicileri duygusal bir yolculuğa çıkaran Ters Yüz filminin devamı olan Ters Yüz 2, ilk filmde olduğu gibi, duygusal zekanın ve farkındalığın önemine vurgu yapıyor, duyguların karmaşık dünyasını keşfetme fırsatı sunuyor. Film, izleyicilere duyguların karmaşıklığını ve her birinin hayatta bir yeri olduğunu hatırlatıyor. Ergenlik döneminin getirdiği değişikliklerin ve bu sürecin doğal bir parçası olduğunun altını çiziyor. Mutluluk, üzüntü, korku, öfke ve tiksinti gibi temel duyguların, insanların yaşamlarındaki rollerini ve birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunduklarını daha derinlemesine anlatılıyor.&nbsp;Filmde, mutluluğun sürekli müdahale etme ve diğer duyguları baskı altında tutma eğilimi bana biraz ebeveynliği, özellikle de anneliği anımsattı. Çocuklarımızın hep mutlu olmasını isteme eğilimimiz, zaman zaman onların hayatlarına çok fazla müdahale etmemize sebep olabiliyor. Belki de kendi duygularıyla, iç sesleriyle yüzleşmelerini, duygularını ifade etmelerini engelleyerek, gelişme şanslarını ellerinden alabiliyoruz. Bu durum bana Gabor Maté’nin travma üzerine yaptığı çalışmaları hatırlatıyor: travma, başımıza gelen olaylar değil, bizim bu olaylara verdiğimiz tepkilerdir dolayısıyla, her travma aslında gelişim için bir fırsattır.Kendi yoga derslerimde çoğunlukla, duyguların “iyi” ya da “kötü” olarak etiketlenmesi yerine, onların sadece birer duygu olarak kabul edilmesi gerektiğinden bahsederim. Onlara anlam yükleyenler bizleriz. Filmde de üzüntüyü kötü, mutluluğu iyi olarak görmek yerine, bu duyguların hepsinin birlikte, denge içinde çalıştıklarında hayatı anlamlı kıldığını görüyoruz. Bizi biz yapan, tüm duyguların bütünü ve yaşadığımız tüm deneyimlerin bizlerde bıraktığı izler. Hiçbirimiz mutlak iyi, ya da mutlak kötü değiliz. Bunları dengede tutan ise yaş aldıkça, deneyim biriktirdikçe geliştirdiğimiz yaşam becerileri.Ters Yüz 2, duyguların dengesinin ne kadar önemli olduğunu ve her duygunun, hayatın zengin ve çeşitli deneyimlerinin bir parçası olduğunu hatırlatıyor. Film, duyguların sadece varlıklarını kabul etmekle kalmayıp, onların bize öğretebilecekleri şeyleri de anlamamızı sağlıyor. Bu şekilde hem kendimizi hem de çevremizdekileri daha iyi anlama ve kabul etme yolunda önemli bir adım atmış oluyoruz.&nbsp;Araştırmalar, duygusal zekanın (EQ) bireyin yaşamında IQ kadar önemli olduğunu gösteriyor. Daniel Goleman’ın çalışmalarına göre, yüksek duygusal zekaya sahip bireyler, stresle daha iyi başa çıkıyor, daha sağlıklı ilişkiler kuruyor ve kriz yönetiminde başarılı oluyorlar. Ters Yüz 2, bu teorileri destekler nitelikte, duygusal zekanın önemini çocuklara ve yetişkinlere etkili bir şekilde anlatıyor. Duyguların karmaşıklığını ve birbirleriyle olan ilişkilerini ustaca işleyerek, izleyicilere hayatın iniş çıkışlarının doğal olduğunu ve her duygunun bu yolculuğun değerli bir parçası olduğunu hatırlatıyor. Bu, duygusal gelişimin ve kişisel farkındalığın önemini vurgulayan&nbsp;güçlü bir mesaj.&nbsp;Dünyamızın geleceği için kişisel farkındalıklarımızın güçlenmesi ve yaşadığımız olumsuzluklar karşısında geliştirdiğimiz yaşam becerilerini ustaca kullanabilmemiz çok değerli. Doğayı tanımak, dünyamızı anlamak aslında kendimizi tanımak ile başlıyor..

Duygular, kendimizi ve çevremizi daha iyi anlama konusunda önemli bir araç 

Ters Yüz Duygular, “Inside Out 2”

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Ailece uzun mesafe uçmamaya, uçacaksak da bunu senede bir kereden fazla yapmamaya özen gösteriyoruz. Uzun mesafe uçtuğumuzda da kalacağımız yerde uzun süre konaklamayı hedefliyoruz. Bu sebeple yaz tatilimizin tümünü Amerika’da geçirecek şekilde planladık. Tatilimizin sonuna doğru ömrü biten pilleri, Türkiye’de ve İngiltere’de yaptığım gibi markete giderken yanımda götürdüm, pil dönüşüm kutusu aradım ama bulamadım. Çaresiz arayışımı gören bir Whole Foods görevlisi yanıma yaklaştı. Ona pil geri dönüşüm kutusunu sorduğumda, garipseyen bir ifadeyle böyle bir geri dönüşüm kutusu olmadığını ve neden çöpe atmadığımı sordu! Hangimiz daha çok şaşırdık emin değilim. Akabinde gittiğim Publix ya da Target gibi süpermarketlerden de farklı bir yanıt alamadım. Evin yakınlarında bir hırdavatçıya gitmekte buldum çareyi ama ondan da farklı bir yanıt gelmedi. Yaşadıkları bölgede pilleri çöpe attıklarını, daha önce hiç böyle bir şey duymadığını, belki bir ihtimal aradığımı şehrin dışındaki atık merkezlerinde bulabileceğimi söyledi.&nbsp;Ev atıklarının arasında bertarafında en fazla özen gösterilmesi gerekenlerden birinin, içerdiği zararlı kimyasallar yüzünden tehlike yaratan kullanılmış piller olduklarını bilmiyorlar mıydı? Evet piller kullanım sırasında bir zarara yol açmasa da ömürleri bittiklerinde diğer çöplerle atılırlar ise dış kaplarında delinme olasılığı oluşuyor. Bu da içlerindeki metal ve kimyasalların toprağa, suya karışmasına ve çevreyi kirletmesine yol açıyor. İçerdikleri ağır metaller ise besin kaynaklarına karışarak insan ve çevre sağlığını tehdit ediyor.&nbsp;Ülkemiz her ne kadar gelişmekte olan ülkeler sınıfında olsa da&nbsp;geri dönüşüm konusunda kimi gelişmiş ülkelerden çok daha bilinçli.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Atık piller ve bunların insan sağlığını ve çevreyi nasıl etkilediği konusunda detaylı içeriklere <a fr-original-style="" href="https://tap.org.tr/pil-atik-pil/sss/atik-pillerin-bertaraf-ve-geri-donusumu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu</a> <a fr-original-style="" href="https://evrimagaci.org/atik-piller-ve-bunlarin-geri-donusumu-konusundaki-eksikler-insan-sagligini-ve-cevreyi-nasil-etkiliyor-12564" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağlantılardan</a> ulaşabilirsiniz.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geri dönüşüm için <a fr-original-style="" href="https://181.csb.gov.tr/geri-donusum-icin-alo-181-i-arayabilirsiniz-haber-64185#:~:text=PTT%20%C5%9Eubeleri%2C%20okullar%2C%20%C3%BCniversiteler%2C,at%C4%B1k%20pil%20toplama%20noktalar%C4%B1%20bulunmaktad%C4%B1r." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ALO 181</a>’i arayabilirsiniz!</li></ul>Lütfen ömrü dolmuş pillerinizi doğru şekilde ayırın ve PTT şubeleri, okullar, üniversiteler, organize sanayi bölgeleri, muhtarlıklar, camiler, marketlerde bulunan atık pil toplama noktalarına bırakın! &nbsp;

Atık pilleri toplama noktalarına bırakın!

Atık Pillerin Bertaraf ve Geri Dönüşümü

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Teknoloji iyi mi, kötü mü? Bu sorunun cevabı 10 yaşındaki bir çocuk için çok da kolay değil. Onlar teknolojiyle doğdular, başka türlüsünü bilmiyorlar. Yine de oğlum Ralph bu soruya “hem iyi, hem kötü” cevabını verdi. Bu yaz katılacağı yapay zeka yaz kampının koordinatörü, <a fr-original-style="" href="https://www.plumemag.com/gelecegi-onlar-sekillendirecek-alfa-kusagi-kimdir/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alfa kuşağından</a> -diğer bir adıyla da ekran kuşağından- bu cevabı beklemiyor olmalıydı ki şaşkın bir ifade ile nedenini sordu. Öyle ki bu soru, çevrimiçi olacak 1 haftalık yapay zeka kursuna katılım mülakatının son sorusuydu ve her şey teknoloji üzerineydi.Bir hafta boyunca, sanal bir kampüste dünyanın dört bir yanından katılan çocuklar yapay zeka üzerine tartıştılar, öğrendiler ve grup aktiviteleri yaptılar. Bitirme projeleri için de onları rahatsız eden bir sorunu ele alıp, nedenlerini inceleyip çözüm önerisinde bulunmaları istendi. Projelerini tamamlamadan bir gün önce ise tüm çocuklar bulundukları bölgede, mümkünse doğada bir tefekkür yürüyüşü yapmaları için yönlendirildiler. Bilgiyi öğrensek de içselleştirme, sindirmek için, özellikle ekrandan uzak, sakın bir zaman geçirmenin önemini pratikte çocuklara göstermiş oldular. Ralph, mülakatta sorulan sorudan etkilenmiş olmalı ki &nbsp;teknolojiye yönelik bir sunum hazırladı. Sunumundaki ana başlıklar dikkat çekici:“Bugün dünyadaki en büyük tartışmalardan biri teknolojinin kullanımı üzerine; teknolojinin, programlama, oyun geliştirme ya da eğlence gibi faydaları olduğu için iyi olduğu düşünülse de iklim krizinin en büyük sebepleri arasında. Sürekli gelişen teknolojiyle insanların daha çok bağımlı hale gelmesi, gerçekliklerini kaybetmeleri ve bunun da dünyayı yok etmesi oldukça olası. Bir yetişkinin günde ortalama 4.8 saatini telefonunda geçirdiğini biliyor musunuz? Bilim insanları bir an önce harekete geçmezsek 2050’nin artık çok geç olacağını söylüyorlar. Birinci elden ormansızlaşmaya, çölleşmeye tanık oldunuz mu? Yaşamımız için gerekli olan havayı temizleyen ormanlarımızın yok olmasının en büyük nedenlerinden biri de işte bu bizlerin yaratmış olduğu teknolojiler.”&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak ben de, daha izlemediyseniz, <a fr-original-style="" href="https://www.netflix.com/title/81254224" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sosyal &nbsp;İkilem</a> belgeselini izlemenizi önerebilirim. Ayrıca daha önce yayınlanan <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/surdurulebilirlik-ve-teknoloji" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sürdürülebilirlik ve Teknoloji</a> yazımda da verilerin hem yer altında hem deniz altında saklanması için harcanan enerjiden bahsetmiştim.</li></ul>Ralph, teknolojinin çevreye olan zararlarını kaynakların yeterince doğru ve etkili kullanılmamasına bağlıyor. Örneğin, bugün kullandığımız ampuller geçmişe nazaran 10 kat daha güçlü ve eskiye göre daha az enerji harcıyor. Bu yüzden 10’da bir enerjiyle daha çok aydınlatma sağlayabilen LED ampullere geçmek çözüme yönelik duyarlı bir yol olabilir. Ralph, sunumunda sonuç olarak, “Bu problemi kaynakları daha etkili kullanacağımız, daha az salıma yol açan, daha az enerji harcayan teknolojiler geliştirerek çözebiliriz. Devletlerin ve şirketlerin bu yöndeki &nbsp;yatırımlarıyla bu krizi sonlandırabiliriz.” diyor.

Alfa kuşağı, teknolojide ileri oldukları kadar yarattığı problemlere de duyarlı 

Alfa Kuşağı ve Teknoloji

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>2023 Dünya Günü için, cesurca harekete geçmeli, yenilikçi olmalı ve bu adımları adilce yürürlüğe geçirmeliyiz. Şirketler, devletler ve bireyler olarak hepimiz gezegenin &nbsp;bugününden bir o kadar da dününden sorumluyuz.&nbsp;Dünya’nın geleceği için hepimiz ortağız.&nbsp;22 Nisan 2023 Dünya Günü’nün teması “<a fr-original-style="" href="https://www.earthday.org/earth-day-2023/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gezegenimize Yatırım Yap</a>”&nbsp;olarak belirlendi. Bu tema, tüm dünyadaki şirketleri, devletleri ve bireyleri çevre şartlarını iyileştirmeye ve gelecek nesillere daha iyi ve güvenli bir gelecek bırakmak için her konuda yatırım yapmaya teşvik ve ikna etmek için ortaya koyuldu. Ayrıca <a fr-original-style="" href="https://www.earthday.org/earth-day-2023/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">earthday.org</a> sosyal medyada <a fr-original-style="" href="https://docs.google.com/document/d/1sfgD87qvOulXQxMBpyOO-AI15_7luvKH/edit#bookmark=id.gjdgxs" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">#InvestInOurPlanet</a> hashtag’i ile yer alarak, 1 milyardan fazla bireyin bilgilenmesini ve harekete geçmesini hedefliyor.Özellikle kış aylarından yaz aylarına geçtiğimiz bu günlerde, bu hareket beni&nbsp;“Dünyamıza gerçekten yeterince yatırım yapıyor muyuz?”&nbsp;diye düşündürüyor. Örneğin, vazgeçilemeyen kış sporları için çevreye ne kadar adil davranıyoruz? Ya da ülkemizde önümüzdeki günlerde bizi bekleyen kavurucu sıcaklar için nasıl adil çözümler bulabiliriz? Kayak sporsuz bir İsviçre’yi hayal etmek mümkün değil. Ancak kayak merkezleri için harcanan enerjide ortada. İşte bu yüzden İsviçre Hükümeti uzun vadede hem çevreye hem de insanlara pozitif faydaları olacak yeni teknolojilere yatırım yapmış. Başlangıç olarak <a fr-original-style="" href="https://www.myswitzerland.com/en-ch/planning/about-switzerland/sustainability/sustainable-winter-activities/11-swiss-ski-resorts-with-a-focus-on-sustainability/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">11 kayak merkezinde</a> sürdürülebilirliği hedef almış. Örneğin, enerji üretiminde yenilebilir enerji olan hidroelektrik enerji kullanılıyor. Yüksek rakımda bulunan su kaynaklarından yararlanılan bu yöntemin biyoçeşitliliğe zarar verebileceğini tartışmak zor. Üretilen enerjinin başka alanlarda kullanılabileceği tartışılabilir ama en azından kış sporları kültürünün önemli bir parçası olan İsviçre, kendi payına düşen yatırımı yapmış görünüyor.İklim kriziyle her geçen sene kendini daha da çok hissettiren kavurucu sıcaklar kapımızda.&nbsp;Peki, biz üstümüze düşenleri yapmaya hazır mıyız? Yazları düşünmeden bolca klima kullanabiliyoruz. Klimalar açıkken çoğu zaman temiz hava için kapı ve pencereleri aynı anda açık tutuyoruz. Oysa ki klima kullanmamız gerekiyorsa bunu sorumluluk hissi ile yapmalıyız. Bu sene kendi konfor alanımızdan çıkıp klima kullanmayı sınırlamayı deneyebilir miyiz? İklim krizinin en büyük sonuçların biri olan aşırı sıcaklardan korunmak için klimalarımızı açarken, korunmaya çalıştığımız iklim krizini etkilerini arttırıyoruz.&nbsp;Peki, yaşam alanlarımıza daha çok yatırım yapıp yalıtım sistemlerini iyileştirsek? Biz yalıtımı hep kış ayları için düşünüyoruz ama iyi bir yalıtımla yaz aylarından aşırı sıcaklardan korunmak mümkün.&nbsp;Şüphesiz devletler yenilenebilir enerjiye daha çok yatırım yapmalılar. Biz bireyler olarak gezegenimiz ve geleceğimiz için ne gibi yatırımlar yapmalıyız?&nbsp;Payımıza düşeni ciddi olarak düşünme ve harekete geç zamanı artık!&nbsp;

#GezegenimizeYatırımYap #InvestInOurPlanet

Gezegenimize Yatırım Yap!

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>İklim krizi her sektörü etkilediği gibi bahçeciliği de derinden etkiledi. Susuzlukla ya da olağanüstü yağışlarla nasıl baş edeceğimiz, suyu nasıl saklayacağımız, suyu en etkili şekilde nasıl kullanacağımız en önemli başlıklar haline geldi.&nbsp;Bahçelerde daha az su kullanmak pekâlâ mümkün. Çokça organik madde içeren sağlıklı toprak oluşturmak şüphesiz en etkili yöntem. Organik maddeleri örneklemek gerekirse:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.bugday.org/blog/malclama-nedir-nasil-yapilir/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Malç ve malçlama</a>: Malçlama genelde su tasarrufu sağlamak, yabanı otların çıkmasını engellemek ve bitkinin etrafındaki toprağın kalitesi artırmak için kullanılıyor. Bahçeye derli toplu bir görünüm verirken aynı zamanda sulama ve ot toplamak için harcanan zamanı azaltıyor. Malç yazın toprağın nemli kalmasını sağlarken, kışın da yağmurun toprağa işlemesine yardımcı olur. Yabanı otların çıkmasını engellerken, kışın bitkilerin köklerini korur. </li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Malç olarak talaş kullanımı: Budanmış ağaçlardan, çalılardan, ağaç kabuklarından elde edilen talaş oldukça yararlı, organik malç maddesi olarak kullanılabilir.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.bugday.org/blog/wp-content/uploads/2021/04/KompostRehber_web.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kompost</a>: Evlerden yapılan kompost, mutfakta ve bahçecilikte ortaya çıkan atıklarla baş etmek için en çevre dostu yöntem. Ayrıca toprak kalitesini arttırmak için de en etkili yöntem.&nbsp;</li></ul>Son yıllarda kuraklıkları sıkça yaşar olduk ve bunun için artık hazırlıklı olmamız gerekiyor.&nbsp;Susuzlukla başa çıkabilmek için:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklığa dayanıklı bahçeler planlayabilir, toprağı buna göre işleyerek bitki seçimini yapabilir ve bahçe bakımını da bu yönde düzenleyebiliriz.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bahçelerde çakıl taşı kullanmak daha az bakım gerektiriyor. Bu yöntem, daha çok nektar ve polen üreterek biyoçeşitliliğe faydası olan ve kuraklığa dayanıklı lavanta, euphorbias, cistus, santolina ve phlomis gibi Akdeniz iklimi bitkilerine de iyi geliyor. &nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her türlü bitki yetiştirmede su kullanımı tavsiyeler için <a fr-original-style="" href="https://www.rhs.org.uk/advice/advice-search?keywords=water" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">RHS</a> ’in (Royal Horticultural Society) sayfasına göz atabilirsiniz. &nbsp;</li></ul>Öte yandan, özellikle kış aylarında meydana gelen aşırı yağışlar da iklim krizinin sonuçları arasında. Aşırı yağışlarla başa çıkmak için &nbsp;ekeceğiniz toprağı ve bitkileri ıslak koşullara uygun seçebilir, <a fr-original-style="" href="https://www.rhs.org.uk/soil-composts-mulches/waterlogging-flooding" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">topraktan suyu boşaltacak teknikler</a> gibi akılcı çözümlere başvurabiliriz. İklim krizinin etkilerini &nbsp;kuraklık ve &nbsp;su baskınlarıyla hissediyoruz. Bahçeciliği de artık bu zor koşullarla adapte etmemiz gerekiyor. Böylece hem zorlu şartların altından kalkabilir hem de krizin etkilerini azaltabiliriz.&nbsp;

Bahçelerde daha az su kullanmak mümkün.

Bahçelerde Su Kullanımını Nasıl Yönetebiliriz?

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Yollar, sokaklar sakin sessiz. Derin bir sessizlik var yılbaşının ışıltısından sonra İngiltere’nin üzerinde. Hem maddi hem manevi yoğunluğun bir telafisi sanki bu sükûnet. Sanki daha geçen hafta çevreye verdiği zararlar düşünülmeden atılan havai fişeklerle kutlamaların yapıldığı ülke burası değilmiş gibi derin bir sakinlik, sessizlik içinde İngiltere bu ay. “Dry January” çünkü bu ay! 11 ay boyunca tüm yapılan “yaramazlıklardan” arınılan, sözlük anlamıyla “Kuru Ocak”. Belki de anlam itibariyle sakin Ocak, ‘Ayık Ocak’ demek daha doğru olur.&nbsp;“Ayık Ocak”, <a fr-original-style="" href="https://alcoholchange.org.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alcohol Change UK</a> isimli hayır kurumunun 2013’de, bir ay boyunca alkolden uzak durmak adına başlattığı bir kampanya olarak ortaya çıktı. Ocak 2023’de yani bu sene kampanyanın 10. Yıldönümü. Kampanyanın ilk senesine 4,000 kişi katılırken, geçen sene bu sayı 130,000’e çıktı. İngiltere’nin ardından İsviçre, Almanya, Norveç, Fransa ve Amerika da kampanyanın resmi ortakları haline geldi. Çek Cumhuriyeti ve Kanada gibi bazı ülkelerse Ocak ayı yerine “Ayık Şubat” tercih ettiler. Ne de olsa Şubat ayında gün sayısı daha az.&nbsp;“Ayık Ocak”, ayılmamıza yani aydınlanmamıza yol açmış olmalı ki sonrasında “Veganuary” gibi hareketlerin de başlamasına sebep oldu. “Vegan Ocak” isimden de anlaşılacağı gibi Ocak ayı boyunca hayvansal ürünlerden uzak durmayı, bitki bazlı beslenmeyi ve vegan yaşam tarzını hedefleyen bir kampanya olarak ortaya çıktı. Veganuary hakkında daha detaylı bilgiye Ocak 2022’de Dünyahali’nde yayınlanan <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/en-vegan-ay-veganuary" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“En vegan Ay: Veganuary”</a> isimli yazımda yer vermiştim.&nbsp;Sonuç, yeni gelen seneyle bir ay da olsa bazı alışkanlıklarımızdan vazgeçip hem zihnen hem bedenen daha sağlıklı bir yaşamı hedeflemek. Bazen de yeni gelen sene ile yeni alışkanlıklar edinerek aynı amaca ulaşmaya niyet ediyoruz. Benim yeni yıl kararım,&nbsp;bir alışkanlığı bırakmaktansa yeni bir alışkanlık edinmek yönünde oldu bu sene.&nbsp;Zaten son yıllarda günlük yaşamımı sadeleştirmeye, yavaşlatmaya doğru bir yolculuğa çıkmıştım. Ama bu Ocak ayında değişimin dışarıdan değil içeriden olacağına aydınlandım belki de ben de.&nbsp;Her ne kadar dışarıdan sakin gözüktüğüm söylense de içerideki koşuşturma, sürekli bir şeylere yetişme halini yavaşlatmaya karar verdim. Ne de olsa, değişim içeriden dışarıyı doğru&nbsp;olur! İçerideki bu sakinleşme kararından mı bilinmez, çocukları tatil sonrası, okulun ilk gününe vaktinde,koşuşturmasız ve eksiksiz bırakmayı başardım. Her zaman geç kalma telaşı ile ucu ucuna yetiştiğim tren istasyonuna zamanında vardım ve trenim gecikme yapmadı. Trenden inip hep bir aceleyle bulmaya çalıştığım bir sonraki toplu taşıma aracı trenden indiğim anda karşıma çıktı! Yani,&nbsp;ben içeriyi sakinleştirdiğimde gördüm ki hayat daha kolay akmaya başladı.Peki senin yeni yıl kararın ne? Bir alışkanlığı bırakmak mı, bir alışkanlık kazanmak mı? Mutlu yıllar!

Ayşe Erenel ile ilgili hikayeler